Eén op de acht mensen leeft in armoede, gewoon in ons eigen welvarende Nederland. Dat veel van onze medewerkers die naar vermogen hun uiterste best doen, inmiddels tot deze groep behoren, dat vind ik echt bizar. Want door het nieuwe Belastingplan 2025 houden mensen met een laag inkomen minder over. Ze doen hetzelfde werk in hetzelfde aantal uren, maar hun nettoloon is lager. Tienduizenden mensen met een ondersteuningsvraag komen hierdoor financieel in de problemen. Het is een onbedoeld effect, waar heel snel een oplossing voor moet komen.
Door Tom van Hoof, ombudsman en beheerder noodfonds bij IBN
Nooit hulp nodig gehad
Het doel van het nieuwe Belastingplan is werknemers stimuleren meer uren te werken. De verlaging van de algemene heffingskorting en afname van het tarief in de eerste schijf, levert voor mensen die meer dan 26.000 euro per jaar verdienen een voordeel op. Maar voor iedereen die minder verdient betekent deze maatregel een financieel nadeel. Veel van de mensen die via en bij IBN werken werken naar hun beste vermogen. Zij kunnen vaak niet meer uren werken!
We zijn bijna een halfjaar verder en ik merk echt verschil: er staan nu mensen aan mijn bureau die al jaren bij IBN werken en nooit financiële hulp nodig hadden. Het bedrag waar ze op mispakken kan oplopen tot wel 90 euro per maand. Omdat ze altijd al een laag inkomen hadden en vaak niet in staat zijn meer uren te werken, moeten ze bezuinigen op essentiële uitgaven. En dat houdt niemand lang vol, vooral niet nu de kosten de pan uitrijzen.
Trots ontnomen
Medewerkers die nooit schulden hadden, merken dat hun reserves opraken en ze het ene gat met het andere moeten vullen. Ze vragen of er misschien nog potjes zijn waar ze geen weet van hebben, waar ze aanspraak op kunnen maken. Of ik alsjeblieft wil meekijken of er nog mogelijkheden zijn. We praten hier dus niet over medewerkers die sowieso hulp nodig hebben bij hun financiële huishouding, maar mensen die het altijd zelf konden redden. Zij waren daar ook trots op en die trots wordt hen nu ontnomen. Bovendien voelt het voor velen heel minderwaardig dat ze minder geld ontvangen voor hetzelfde werk.
Noodfonds
Wat ik zie is dat onze medewerkers zich steeds meer zorgen maken: wat als de wasmachine stuk gaat? Of als er onverwachte uitgaven komen die ik niet kan betalen? Soms kunnen ze dan terecht bij het noodfonds: een lening voor een noodsituatie. Dat geldt echter niet voor ‘luxe’ artikelen, zoals een wasmachine, maar bijvoorbeeld wel voor een plotselinge belastingschuld of hoge kosten vanwege een medische aandoening of hulpmiddelen. Laatst sprak ik een vrouw van wie haar vader was overleden en die geen uitvaartverzekering had. Hoe leg je dan ineens duizenden euro’s op tafel? In onderling overleg wordt besloten wat een realistische terugbetalingstermijn is. Maar hoe kunnen ze een lening terugbetalen als ze elke maand geld tekort komen?
Samenwerking met gemeenten
Elke gemeente heeft regelingen of hulp bij laag inkomen. Als een medewerker bij mij aanklopt, ga ik in gesprek met iemand van de betreffende gemeente, zodat ze snel terechtkunnen. Die soepele samenwerking helpt onze medewerkers om de hulp te krijgen waar ze recht op hebben. Denk aan toeslagen, een budgetcoach of een bijdrage in de kosten van een lidmaatschap bij een sportvereniging. Waar ik blij mee ben, is dat de gemeenten een grote betrokkenheid hebben naar deze groep mensen. Toch wil ik erop wijzen dat op armoede en schulden een stigma zit. Mensen schamen zich ervoor en durven zich niet zomaar te laten horen. Zorg ervoor dat je deze groep in het vizier hebt en ook bereikt.
Lokale initiatieven
Naast de wettelijke hulp zijn er veel lokale initiatieven, zoals voedsel- en kledingbanken. En private organisaties, zoals de stichting Quiet in Oss, die zich richt op mensen die in (stille) armoede leven. Ze verzachten de armoede door lokale sponsors te zoeken voor extraatjes, zoals een gratis dienst, een product of een leuk uitje. Elke gemeente heeft weer andere initiatieven en daar wijs ik onze medewerkers graag op. Maar het is eigenlijk wel te gek dat het nodig is.
Zet het recht!
Voor hen moeten we ons geluid laten horen bij de lokale en landelijke politiek. Als je meedoet in de samenleving moet dat beloond worden. En dan mag het niet zo zijn dat je op een houtje moet bijten. De politiek zegt, ‘het was zo niet bedoeld’, maar los het dan ook op, zet het recht.
Op dinsdag 27 mei is er een landelijke actiedag, georganiseerd door FNV, om dit geluid te laten horen en het belang van goed functionerende werkontwikkelbedrijven in Nederland te benadrukken. Natuurlijk ben ik erbij. Geef mensen die meedoen een fatsoenlijk loon en zorg ervoor dat bestaanszekerheid gewaarborgd is voor iedereen. Dan zijn deze discussies niet meer nodig.
