Biodiversiteit, wat is dat nou eigenlijk? Het is een verscheidenheid aan leven: planten, dieren, schimmels, bacteriën en alles daar tussenin. Door goed te zorgen voor de natuur krijgen we een beter leefklimaat voor mensen, dieren en planten. Samen met mijn collega Frans Verstegen heb ik hiervoor, als een van de eersten in Nederland, een opleiding gevolgd bij IPC Groene Ruimte. Ondertussen hebben we al voor diverse opdrachtgevers een biodiversiteitsplan mogen uitrollen: echt super!
Door René Aderholt, projectleider bij IBN
Ik werk al zeventien jaar met veel plezier bij IBN. Dat ik deze opleiding kon doen en biodiversiteit nu een expertise is van IBN, heeft mijn werk nog veel leuker gemaakt. Frans en ik mogen opdrachtgevers helpen bij het opstellen en uitvoeren van een biodiversiteitsplan, samen hebben we heel veel kennis. En we gaan mensen binnen IBN, in het onderwijs en bedrijfsleven informeren en enthousiasmeren.
Onderzoek KPMG: het levert geld op
Investeren in de natuur, wat levert dat eigenlijk op in euro’s? Het ministerie van Economische Zaken (EL&I) wilde dit graag onderzoeken. KPMG voerde de studie uit, en wat blijkt: 10% meer groen in de woonomgeving kan een besparing opleveren van 400 miljoen euro op de kosten van zorg en ziekteverzuim. Gelukkig levert het dus ook geld op, want dan hebben meer instanties en bedrijven er oren naar.
Voedselweb
Bacteriën, schimmels, insecten, planten en bomen leven allemaal met en van elkaar. Hoe dynamischer, hoe veerkrachtiger en gezonder het voedselweb zal zijn. Na de laatste ijstijd 11.700 jaar geleden hebben zich heel veel soorten ontwikkeld, waar wij ook afhankelijk van zijn, denk aan de bestuivers. Door de mens gaat het nu echter steeds slechter met de natuur. Decennialang overbemesting en toepassing van gewasbeschermingsmiddelen hebben geleid tot uitputting van de bodem, er zit bijna geen leven meer in. Dit moet echt veranderen. Ook in de bebouwde kom is meer groen nodig en moeten we ons bewuster zijn van een goede waterafvoer. Hiervoor kun je vijvers en wadi’s (lagere stukken grond die vol kunnen lopen) aanleggen, waar je dan weer hele mooie inheemse beplanting bij kunt zetten die insecten aantrekt. En meer insecten betekent weer meer vogels, egels en andere dieren. Alles in de natuur is met elkaar verweven en is afhankelijk van elkaar. Het is een grote cyclus, in het voedselweb.
Inspelen op weersinvloeden
Meer werken met de natuur in plaats van ertegen: door minder te maaien en schoffelen kunnen we al beter inspelen op de invloeden van de natuur. We hebben steeds meer te maken met wateroverlast, dus moeten we ervoor zorgen dat de bodem meer water kan opnemen. Daar tegenover hebben we steeds meer droogte en hittestress. Die kun je wegnemen door heel veel groen. Meet op een warme dag maar eens de temperatuur recht onder een boom, stel 28 graden Celsius. Ga vervolgens buiten de cirkel en meet de temperatuur op verharde grond, dan kom je uit op 52,3 graden. Dat is een enorm verschil. We moeten daarom zoveel mogelijk groen in de wijken aanleggen door bijvoorbeeld bomen te planten: geen straten meer zonder bomen. Dat helpt tegen de opwarming van de aarde. Bovendien heb je dan ook minder airco nodig. En de lucht is veel zuiverder door minder stofdeeltjes en minder CO₂.
Vertaling naar de praktijk
Ik kan hier nog uren over vertellen, maar ik wil ook graag de vertaling maken naar de praktijk. Zoals het plan dat we hebben ingediend bij het Maasziekenhuis Pantein in Beugen, om de gehele buitenruimte aan te passen richting biodiversiteit. Bij gemeente Land van Cuijk ligt het voorstel om minder blad te ruimen, maar het wel klein te maken waardoor het kan blijven liggen. Insecten kunnen hierin overwinteren, eten het blad, poepen in de grond en dan hebben planten weer voedsel. Dan is de oorspronkelijke cyclus weer terug.
Aanpassingen richting biodiversiteit
Met de gemeente Boekel hebben we een zogenaamd Bouwteam-contract afgesloten. Dat is een andere manier van groenbeheer en -onderhoud. In plaats van bijvoorbeeld twintig keer per jaar de bermen maaien, doen we dat nog maar tien keer en gebruiken het uitgespaarde budget om aanpassingen te doen richting biodiversiteit. In Eindhoven wordt dit al drie jaar gedaan. Ook in gemeente Maashorst maaien we veel minder. In het begin zijn er minder bloemen en hebben mensen commentaar op het onderhoud. Maar er komen ieder jaar meer bloemen, het wordt steeds mooier.
Werkgeluk medewerkers
Voor de medewerkers is de nieuwe manier van werken niet meteen makkelijker. Wat schoffel je om? Wat laat je tot bloei komen? Kan het blad blijven liggen voor de insecten, om te overwinteren? Degenen die er de meerwaarde van inzien vinden deze manier van werken een stuk interessanter, vooral als ze naderhand de bijen, vlinders en rupsen ontdekken tussen de bloemen. Dat ze daar een bijdrage aan hebben geleverd, zorgt voor werkgeluk.
Mens afhankelijk van de natuur
We moeten meer samenwerken met de natuur om er als mens beter uit te komen. Een groene omgeving maakt de mens gezonder, dus wordt de zorg minder belast. De kwaliteit van leven gaat voor iedereen vooruit.
Door samen met Frans deze boodschap uit te dragen, vertrouw ik erop dat biodiversiteit zich als een olievlek gaat verspreiden. Ik ben er dan ook trots op dat we met IBN hierin het voortouw nemen. Het is van levensbelang voor onze kinderen en kleinkinderen. Dat steeds meer mensen zich hiervan bewust worden, doet me heel goed.
